ชวนรู้จัก! นิ่วเขากวาง คนดื่มน้ำน้อย-กลั้นปัสสาวะต้องอ่าน
หน้าแรกTeeNee รวมเรื่องสุขภาพดีๆ ข่าวสุขภาพและสุขภาพทั่วไป ชวนรู้จัก! นิ่วเขากวาง คนดื่มน้ำน้อย-กลั้นปัสสาวะต้องอ่าน
จากประเด็นสาวแชร์อุทาหรณ์ ผลของการดื่มชาเย็นทุกวัน ไม่เน้นดื่มน้ำเปล่า สุดท้ายพบก้อนนิ่วในกรวยไตขนาดใหญ่ ต้องผ่าตัดเสียค่ารักษานับแสน ซึ่งเรื่องนี้เพจ Drama-addict ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า ตามข่าวเป็นนิ่วเขากวาง องค์ประกอบของนิ่วชนิดนี้คือ แมกนีเซียม แอมโมเนียม และฟอสเฟต สาเหตุเกิดจากการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะเรื้อรัง จนเกิดนิ่วในไต
ส่วนการกินชาเย็น ที่ว่าถ้ากินเยอะมากๆๆๆ อาจเกิดนิ่วจากแคลเซียมออกซาเลต ดูไม่น่าเกี่ยวกับเคสนี้ แต่พวกชาดำ ชาเย็น กินแต่พอดี ดีสุดนะครับ ส่วนการป้องกันนิ่วเขากวาง กินน้ำให้เพียงพอ อย่ากลั้นฉี่
ทั้งนี้เพจ Tensia เสริมว่า สำหรับ นิ่วเขากวาง (Staghorn stone) มักเกิดจากการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ โดยเชื้อผลิตด่างออกมา ทำให้นิ่วก่อตัวอย่างเร็ว อุดตันกรวยไตลามไปยังแขนงของกรวย คล้ายเขากวาง
นิ่วทางเดินปัสสาวะ (Urinary calculi) เกิดจากมีสารที่สามารถตกตะกอนได้เข้มข้นมากๆ และอยู่ในแวดล้อมที่เหมาะสม ดังนั้นจึงขึ้นกับว่าเป็นนิ่วชนิดไหน เช่น นิ่วยูริก เจอในคนยูริกสูง, นิ่วแคลเซียมออกซาเลต เจอในคนที่มีออกซาเลตสูง
และนิ่วเขากวาง หรือ struvite stone ที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น E. coli, Proteus spp. ซึ่งตำแหน่งที่ติดต้องอยู่สูงในระดับกรวยไต เชื้อกลุ่มนี้มีเอนไซม์พิเศษชื่อ Urease ที่สามารถเปลี่ยนยูเรียในปัสสาวะ ให้กลายเป็นแอมโมเนียที่มีฤทธิ์เป็นด่าง ปัสสาวะเดิมทีเป็นกรดนิดๆ ก็เริ่มกลายเป็นด่างมากขึ้น มากขึ้น ซึ่งเป็นแวดล้อมที่ไม่ค่อยดี เกลือแร่บางชนิดตกตะกอนได้ค่ะ
พอแวดล้อมเป็นด่างเต็มที่ เกลือแร่แมกนีเซียม (Mg²⁺) และฟอสเฟต (HPO₄²⁻) ในปัสสาวะก็เริ่มตกตะกอนเป็นคริสตัลอย่างรวดเร็ว เคลือบตัวเชื้อแบคทีเรียไว้ เพื่อเป็นแกนให้มันแบ่งตัวเอง และป้องกันตัวเองจากระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้บางคนมีปัญหาติดเชื้อทางเดินปัสสาวะเป็นๆ หายๆ มาระดับหนึ่ง (Recurrent pyelonephritis) ก่อนจะเจอนิ่วใหญ่ๆ แบบนี้
ผลสุดท้ายสภาพปัสสาวะที่ด่างมากๆ ที่เริ่มตกตะกอนเป็นคริสตัลเล็กๆ ระหว่างทางมาแล้ว มาเจอกองนิ่วที่ติดคาอยู่ที่กรวยไต ทำให้ปัสสาวะผ่านยากขึ้น อยู่นิ่งขึ้น ก็ยิ่งตกตะกอนได้ง่าย ก้อนนิ่วจึงใหญ่โตขึ้นเรื่อยๆ อัดเต็มกรวยไต (Renal pelvis) แล้วงอกตามเข้าไปในทางแขนงของกรวยไตด้วย (Renal calyx) ทำให้มีลักษณะคล้ายเขากวาง (Staghorn)
ใครที่มีอาการปัสสาวะแสบขัด ไข้ต่ำๆ อาจจะบ่งบอกว่ากระเพาะปัสสาวะอักเสบ หรือใครที่มีไข้สูง หนาวสั่น ปวดสีข้าง อาจจะบ่งบอกว่าเป็นกรวยไตอักเสบ อย่าลืมไปพบแพทย์เพื่อตรวจแยกโรคว่าใช่หรือไม่ แล้วรับการรักษานะคะ โดยถ้าเป็นในผู้ชาย คุณหมอจะประเมินอีกทีว่า ต้องตรวจหาความผิดปกติของระบบทางเดินปัสสาวะเพิ่มเติมหรือไม่ค่ะ (เพราะผู้ชายมีท่อปัสสาวะยาวมาก โอกาสการติดเชื้อเข้ามาลึกถึงด้านในๆ ค่อนข้างต่ำ)