ภัยเงียบ”สายฟอกเลือดที่คอ”

1 .ไม่เจ็บเวลาฟอกไต
2 .ไม่มีเส้นเลือดปูดโตที่แขน
3 .ใช้เวลาทำไม่นานไม่ยุ่งยาก

"ถ้าถามผมว่ามันดีไหมก็คงต้องตอบว่ามันก็ดีครับแต่ข้อเสียก็ค่อนข้างมากพอตัวเลยทีเดียว"

อะไรคือข้อเสีย?

1.ติดเชื้อได้ง่าย (เฉลี่ย 1 ครั้ง/ปี)

2.อาบน้ำได้ลำบาก

3.ทำให้เส้นเลือดในช่องอกตัน

 เส้นเลือดในช่องอกตันแล้วไง? อันนี้นับว่าเป้นข้อเสียที่เลวร้ายสุดๆเพราะแขนข้างนั้นแทบจะไม่สามารถทำเส้นฟอกไตได้อีกเลย คนไข้ก้จะมีแขนบวมใหญ่ผิดปกติ เส้นฟอกไตที่เคยอยุ่ที่แขนนั้นก้จะมีปัญหาตามมาหลายอย่าง เช่น อุดตัน หรือ มีภาวะเลือดหยุดไหลยากตอนถอนเข็มหลังฟอกไต

 แก้ไขได้มั๊ย? ได้ครับแต่เสียค่าใช้จ่ายเฉลี่ยหลักแสนต้นๆ และ อาจจะต้องมาทำซ้ำทุก 6 เดือน - 1 ปี ถ้าผมเลือกได้ผมคงเลือกที่จะไม่ใส่ และการเลือกที่จะไม่ใส่ก็คือการวางแผนการผ่าตัดที่ดี และถ้าท่านอ่านมาถึงตรงนี้แล้วผมก็คิดว่าท่านเป้นหนึ่งในไม่กี่คนที่จะมีการวางแผนการรักษาที่ดี เพราะท่านได้ใส่ใจดูแลตนเองรวมทั้งหาความรู้เกี่ยวกับตัวโรคซึ่งมีความสำคัญมากๆ

 เมื่อไม่กี่วันมานี้ผมเพิ่งได้รับการปรึกษาจากผู้ป่วยที่มีปัญหาเรื่องสายฟอกเลือดที่คอแบบถาวรฟอกไม่ได้ ดูดเลือดไม่ออก ดันเลือดไม่เข้า เครื่องฟอกไตร้องเสียงดังตลอด

 "ปัญหาก็คือว่าผู้ป่วยไม่เคยได้รับการนัดผ่าตัดทำเส้นฟอกเลือดเลย..."

 ไม่ได้นัดผ่าตัดแล้วยังไง?

 "คุณหมอผ่าให้ได้เลยไหมค่ะไม่มีปัญหาเรื่องเงินเลยค่ะ" นี่คือประโยคแรกที่ลูกของผู้ป่วยพูดประมานว่ายอมทุกอย่างขอให้คุณแม่ฟอกไตได้

 ผมเลยต้องตอบไปอย่างนุ่มนวลว่า "เงินมันไม่ใช่ปัญหาครับ"...แต่ปัญหาคือผู้ป่วยไม่ได้รับการวางแผนที่ถูกต้องในการทำเส้นฟอกไตมาก่อนเลย

 ข้อแนะนำจากความเห็นของผม

 โดยปกติแล้วการทำเส้นฟอกไตถ้าเป็นเส้นเลือดจริง(ซึ่งผมแนะนำอย่างมากๆเพราะอะไรเดี๋ยวจะมาเล่าให้ฟังวันหลังครับ)

 การผ่าตัดโดยใช้เส้นเลือดจริงของผู้ป่วยเองจะต้องใช้เวลาโตกว่าจะใช้ฟอกไตได้อย่างน้อยประมาณ 2 ถึง 3 เดือนหลังผ่าตัด(เส้นเลือดจริงหลังผ่าเสร็จก็เหมือนเด็กพึ่งคลอดต้องใช้เวลากว่าจะโตเป็นวัยรุ่นที่แข็งแรง)

 ส่วนเส้นเลือดเทียม(ซึ่งไม่ค่อยแนะนำถ้าไม่จำเป็น)ต้องรอเวลาประมาณ 1 เดือน เพื่อให้ยุบบวมจึงจะใช้งานได้แม้ว่าในปัจจุบันจะมีเส้นเลือดเทียมแบบใหม่ที่สามารถใช้ได้เลยหลังผ่าตัด(มีราคาแพงกว่าปกติสองเท่า)

โดยส่วนตัวที่เห็นมาพบว่ามีปัญหาในการแทงเส้นอย่างมากเนื่องจากแขนผู้ป่วยมักบวมหลังผ่าตัด

 ดังนั้น..."คุณมีเงินมากมายเท่าไหร่ก็เร่งเวลาไม่ได้" ...โอเคค่ะงั้นใช้เส้นเลือดเทียมก็ได้ค่ะคุณหมอ จะได้ใช้ได้เดือนหน้าเลย

 คำถามก็คือ...แล้ว 1 เดือนนี้จะใช้ตรงไหนฟอกเลือดครับ? ในเมื่อเส้นฟอกเลือดถาวรที่คอมันใช้ไม่ได้แล้ว

แต่โดยปกติแล้วคิวผ่าตัดเส้นฟอกไตนี่มี 3 เดือนขึ้นไปครับ(คิดง่ายๆครับคิว 3 เดือน รอเส้นใช้ได้อีก 1-3 เดือน รวมเป็น 6 เดือน อันนี้คือผ่าตัดได้ดีสุดยอดไร้ที่ติ ไม่มีปัญหาใดๆทั้งสิ้นนะครับ...ซึ่งชีวิตจริงก็มักไม่สวยงามเช่นนั้น)

ดังนั้นสิ่งที่สำคัญในการทำเส้นฟอกไตไม่ใช่แค่ใช้ฟอกเลือดได้แล้วก็จบ...แพทย์ผ่าตัดเส้นฟอกไตและผู้ป่วยจะต้อง มีการวางแผนร่วมกันจึงจะดีที่สุด

 เส้นฟอกไตแต่ละแบบก็เหมาะกันไปตามผู้ป่วยแต่ละคน "ไม่มีอะไรที่ดีที่สุดมีแต่เหมาะสมที่สุด" ในช่วงเวลานั้น

 "วันนี้คุณยังมีเส้นฟอกเลือดที่คออยู่หรือเปล่า?"