คอเลสเตอรอลมาจากไหนกันแน่?

หน้าแรกTeeNee รวมเรื่องสุขภาพดีๆ โรคภัยไข้เจ็บ คอเลสเตอรอลมาจากไหนกันแน่?

เร็วๆ นี้เราทราบกันดีแล้วว่าการที่ตรวจพบระดับคอเลสเตอรอลในเลือดสูงนั้น มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่มาจากอาหารการกิน ข้อมูลจากหลายแหล่งบอกไว้ชัดเจนเเล้วว่า คอเลสเตอรอลว่วนใหญ่กว่า 75 - 80 % สร้างมาจากภายในร่างกายของเราเอง โดยมีตับ เป็นอวัยวะที่สร้างมากที่สุด และอวัยวะหรือเซลล์ต่าง ๆ ของร่างกายก็สามารถสร้างคอเลสเตอรอลได้เช่นกัน มีเพียงส่วนน้อย คือ ประมาณ 20 -25 % เท่านั้นที่มาจากอาหารที่เรากินเข้าไป (ได้แก่ อาหารประเภทที่มาจากสัตว์และผลิตภัณฑ์จากนมต่าง ๆ) ซึ่ง ส่วนใหญ่จะเป็นพวก ไขมันอิ่มตัว (Saturated fats) และ ไขมันทรานส์ (Trans fats) (Ref: 2015 DGAC)

อะไรเป็นสาเหตุให้ร่างกายเราสร้างคอเลสเตอรอลออกมามากกว่าปกติ ?

เป็นคำถามที่ตอบยากครับ เพราะตอนนี้มีหลายสาเหตุและหลากหลายทฤษฎีที่พูดถึง แต่หลัก ๆ จะพูดถึงเรื่องของพันธุกรรมของแต่ละคน เช่น กลุ่มที่เป็น Familial hypercholesterolemia โดยเฉพาะไขมันชนิด Lipoprotein(a) หรือ เรียกสั้น ๆ ว่า Lp(a) ที่เป็นไขมันเลวชนิดนึงที่เกี่ยวข้องกับกรรมพันธุ์ล้วน ๆ และหากมีมากจะส่งผลให้เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคเส้นเลือดอุดตันได้

ภาวะอื่น ๆ ที่ส่งผลต่อการเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลในร่างกายของเรา ได้แก่
- ภาวะอักเสบเรื้อรัง หรือ Chronic inflammation ที่ต้องอาศัยคอเลสเตอรอลเป็นตัวช่วยในการลดภาวะนี้ เนื่องจากคอเลสเตอรอลเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของเยื่อหุ้มเซลล์ของเรา หากบริเวณใดเกิดการบาดเจ็บหรือมีการอักเสบก้จำเป็นต้องอาศัยคอเลสเตอรอลในการเข้าไปช่วยมากขึ้น การอักเสบเรื้อรังมีสาเหตุมาจากหลาย ๆ อย่าง เหมือนที่เล่ามาแล้วในตอนก่อนหน้านี้ครับ ดังนั้น ระดับคอเลสเตอรอลที่สูง ๆ อาจกำลังบอกว่า คน ๆ นั้น กำลังเผชิญหน้าอยู่กับ Chronic inflammation ก็เป็นได้ครับ คำตอบจึงไม่ใช่การกินยาลดคอเลสเตอรอล แต่เป็นการมองหาสาเหตุที่แท้จริงและรักษาที่ต้นเหตุนั้น ๆ อย่างไรก็ตามควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เสมอ

- ภาวะพร่อง/ขาดฮอร์โมนที่อาศัยคอเลสเตอรอลเป็นวัตถุดิบในการสร้าง เช่น ฮอร์โมนเพศ (เทสโทสเทอโรน เอสโตรเจน โปรเจสเตอโรน เป็นต้น) ฮอร์โมนจากต่อมหมวกไต (Adrenal gland เช่น Cortisol, DHEA เป็นต้น) การพร่องหรือขาดฮอร์โมน มีสาเหตุมากมายทั้งจากโรคภัยไข้เจ็บ Lifestyle ที่ไม่เหมาะสม อายุที่เพิ่มมากขึ้น รวมถึงวัยทองทั้งในผู้หญิง ผู้ชาย เป็นต้น

สรุปว่า คอเลสเตอรอลที่สูง ส่วนใหญ่มาจากร่างกายเราผลิต แต่ถ้าประวัติการกินชัดเจนมาก เช่น ชอบมัน ชอบหวาน ปิ้ง ย่าง สเต็ก ไก่ทอด เฟรนซ์ฟรายส์บ่อย ๆ แล้ว ก็คงต้องปรับเรื่องอาหารก่อนอยู่ดี แต่ถ้าคิดว่าอาหารก็คุมดีแล้วแต่คอเลสเตอรอลยังสูง ก็คงต้องมองหาสาเหตุอื่น ๆ เพิ่มเติมกันครับ