หมอเจด เตือน 5 อาการปวดท้อง เสี่ยงโรคร้ายไม่รู้ตัว

นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา โพสต์ข้อความผ่านเพจเฟซบุ๊กชื่อ "หมอเจด" โดยระบุว่า

มีหลายคนชอบทักมาถามว่า "หมอคะ หนูปวดท้องเรื้อรังมานานแล้ว เป็นอะไรรึเปล่า?" บางคนก็คิดว่าแค่กินเผ็ดบ่อย หรือเครียดจากงาน แล้วมันก็อืดแน่นท้องไปเอง แต่จริงๆ แล้วบางอาการ ถ้ามาบ่อยๆ ไม่หายสักที มันอาจจะไม่ใช่เรื่องเล็กอย่างที่คิดก็ได้

วันนี้เลยอยากมาเล่าให้ฟังว่า "ปวดท้องแบบไหนที่ไม่ควรมองข้าม เพราะอาจเป็นสัญญาณเตือนของมะเร็งลำไส้" ไม่ใช่จะมาทำให้กลัวนะครับ แต่อยากให้รู้ไว้ จะได้สังเกตตัวเองได้ทัน ยิ่งรู้เร็ว ยิ่งตรวจเร็ว ก็ยิ่งมีโอกาสหายได้มากขึ้นครับ

1.ปวดหน่วงๆ แน่นๆ ที่ท้องด้านซ้ายล่างแบบบ่อย ๆ
ถ้ารู้สึกว่าช่วงนี้มีอาการแน่นๆ หน่วงๆ ท้องด้านซ้ายล่างอยู่บ่อยๆ โดยเฉพาะช่วงบ่ายๆ หรือหลังมื้อเย็น แล้วเป็นติดต่อกัน นานกว่า 2 สัปดาห์ ไม่หายสักที อันนี้ไม่ควรปล่อยไว้เฉยๆ เลย ตรงมุมนั้นของท้อง จริงๆ มันเป็นที่อยู่ของลำไส้ใหญ่ฝั่งซ้าย (descending colon) ซึ่งเป็นจุดที่เจอมะเร็งได้บ่อยมาก ถ้ามีก้อนเนื้อโตขึ้น มันจะไปขัดขวางการเคลื่อนไหวในลำไส้ แล้วก็เลยทำให้เรารู้สึกแน่น ๆ อืด ๆ ปวดแบบเรื้อรัง

2.ปวดท้อง + น้ำหนักลด โดยไม่ได้ตั้งใจลด
อันนี้สำคัญมาก ถ้าน้ำหนักลดไปหลายกิโลทั้งที่กินปกติ ไม่ได้ออกกำลังกายมากขึ้น ไม่ได้ควบคุมอาหาร แต่ลดเอาๆ โดยไม่รู้สาเหตุ พร้อมกับรู้สึกเบื่ออาหาร ท้องไม่ค่อยสบาย อันนี้เป็นอาการที่น่าสงสัยนะ เวลาร่างกายต้องสู้กับอะไรบางอย่างที่ไม่ควรอยู่ เช่น เซลล์มะเร็ง มันจะเผาผลาญพลังงานมากขึ้น ร่างกายจะเริ่มใช้กล้ามเนื้อ ใช้ไขมันแม้เราจะกินเท่าเดิม ร่างก็จะผอมลงแบบไม่รู้ตัว ภาษาหมอเรียกว่า cancer cachexia คือร่างกายเสียกล้ามเนื้อเพราะพลังงานถูกใช้ไปต้านมะเร็ง แม้จะกินอาหารปกติก็ตาม

3.ปวดท้องแล้วถ่ายเป็นเลือด หรืออุจจาระเปลี่ยนแปลกไป
หลายคนชินกับการเห็นเลือดเวลาถ่าย แล้วก็คิดว่าเป็นแค่ริดสีดวง แต่จริง ๆ แล้วอาจเป็นอีกหนึ่งสัญญาณเตือนของมะเร็งลำไส้ได้เลย โดยเฉพาะถ้าอุจจาระเริ่ม

•สีคล้ำๆ เหมือนยางมะตอย
•บางคนอึปนมูกเลือด
•มีกลิ่นแรงผิดปกติ
•หรือมีลักษณะแปลก ๆ เช่น แบน ๆ เหมือนดินสอ

พฤติกรรมลำไส้ที่เปลี่ยนไปแบบนี้ไม่ใช่เรื่องเล็กนะครับ ถ้าเป็นต่อเนื่องหลายสัปดาห์ควรให้คุณหมอตรวจดู อธิบายเพิ่มอีกนิดนะว่า ถ้าอุจจาระแบนเรียว + เลือดปน = อาจเกิดจากก้อนเนื้อที่ทำให้ทางเดินในลำไส้แคบลง ซึ่งเป็นอาการที่พบได้ใน colorectal cancer

4.ปวดท้อง + ท้องผูกสลับท้องเสีย
ถ้ารู้สึกว่า "เอ๊ะ มันแปลก ๆ นะ เดี๋ยวก็ผูก เดี๋ยวก็เสีย" แบบสลับกันไปมาเรื่อยๆ และที่สำคัญคือ ปวดท้องร่วมด้วยเป็นพักๆ แบบเรื้อรัง แบบนี้ไม่ใช่อาการธรรมดาแล้วครับ พฤติกรรมลำไส้ที่เปลี่ยนไปแบบนี้ อาจจะกำลังบอกว่ามีบางอย่างไปขัดขวางการทำงานของลำไส้ เช่น ก้อนเนื้อ หรือการอักเสบเรื้อรัง ทำให้ลำไส้ทำงานผิดจังหวะ บางวันก็ช้า บางวันก็เร็ว จนร่างกายงง

และจริงๆแล้วท้องผูกสลับท้องเสีย (alternating constipation and diarrhea) เป็นอาการที่พบบ่อยในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ช่วงแรก ๆ โดยเฉพาะคนที่อายุเกิน 50 ปี อาการแบบนี้ถ้าเป็นแค่ 2-3 วันแล้วหายก็อาจไม่ต้องตกใจ แต่ถ้าเป็นบ่อย เป็นนาน และโดยเฉพาะถ้ามีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็ง แนะนำตรวจเพิ่มเติม จะได้รู้แน่ ๆ ไปเลย

5.ปวดเบ่งตลอด เหมือนถ่ายไม่สุด (Tenesmus)
ข้อนี้หลายคนไม่รู้ชื่อเรียก แต่หลายคนเคยรู้สึกแน่นอน นั่นคือ "อยากถ่ายตลอด แต่ไม่มีอะไรออก" "เพิ่งเข้าห้องน้ำมา แต่รู้สึกว่ามันยังไม่หมด" อาการแบบนี้มันจะทำให้รู้สึกอึดอัด เหมือนมีอะไรคาอยู่ตรงรูทวาร หรือในลำไส้ตอนปลายตลอดเวลา บางคนอาจจะคิดว่าเป็นริดสีดวง ซึ่งมันอาจจะไม่ใช่นะ

สาเหตุที่เจอแบบนี้ได้ ก็เพราะอาจมีก้อนเนื้อ หรือมีการอักเสบเรื้อรังในลำไส้ส่วนปลาย ที่ทำให้เกิดแรงกดหรือการระคายเคือง ทำให้ลำไส้เหมือนสั่งให้เราเบ่งอยู่ตลอด ทั้งที่จริงๆ ไม่มีอะไรให้เบ่งแล้ว เราเรียกอาการแบบนี้ว่า Tenesmus เจอได้บ่อยในมะเร็งลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย (rectal cancer) และโรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง ถ้าใครเริ่มมีอาการแบบนี้ และมันเป็นต่อเนื่องหลายวันต่อสัปดาห์ อย่านิ่งนอนใจครับ ไปเช็กเถอะ เพราะยิ่งรู้เร็ว ยิ่งรักษาเร็ว และโอกาสหายก็สูงขึ้นมาก เรื่องปวดท้อง ฟังดูเหมือนเป็นเรื่องเล็ก ๆ ที่เจอกันบ่อย แต่ถ้ามัน "แปลกไปจากเดิม" และมาพร้อมอาการอื่น ๆ ที่ไม่เคยเป็นมาก่อน เช่น ถ่ายไม่ปกติ น้ำหนักลด หรือถ่ายเป็นเลือด อย่าปล่อยไว้ครับ

ถ้าใครอายุเกิน 45 ปี หรือมีคนในบ้านเคยเป็นมะเร็งลำไส้ ควรตรวจเช็กไว้ก่อน เพราะโรคนี้เจอเร็ว = หายเร็ว และไม่ต้องทนปวดแบบไม่รู้สาเหตุอีกต่อไป เดี๋ยวนี้มีการตรวจคัดกรองแบบเข้าถึงง่ายขึ้น อย่าง FIT Test (ตรวจหาเลือดในอุจจาระ) ที่สามารถทำได้เองที่บ้าน ใช้แค่เก็บตัวอย่างอุจจาระ ดีกว่ารอให้มีอาการหนัก ๆ แล้วค่อยไปตรวจกันครับ ใครมีคำถามคอมเมนต์ได้เลยนะครับ...